معاونت بهداشتي

تاريخ ويرايش: شنبه, ۱۵ فروردین , ۱۳۹۴

برنامه هاي واحد بهداشت حرفه اي

 :-بازرسي هدفمند :

       تعدد كارگاهها و كارخانجات و كمبود نيروي انساني لازم جهت انجام بازرسي هاي بهداشت حرفه اي  و از سوي ديگر ثابت ماندن و عدم تغيير محسوس در بهبود شاخصهاي كنترلي و بهسازي كارگاهها و كارخانجات در سالهاي اخير منجر به اجراي برنامه بازرسي هدفمند گرديد .لذا آيين نامه بازرسي هدفمند با هدف تصویب الزامات و مقرراتی جهت تدوین یک برنامه بازرسی سیستماتیک و هدفمند برای ارتقاء کمی و کیفی سيستم بازرسی بهداشت حرفه ای و به وي‍ژه حفظ و ارتقاء سطح سلامت شاغلینی که در مشاغلي با ریسک بالا فعالیت می نمایند، تدوين شد. در اين طرح به اولويت بندي كارگاهها و كارخانجات براساس درجه ريسك آنها پرداخته و تعداد بازرسي ها در سال نيز براساس درجه ريسك تعيين شده براي كل كارگاههاي تحت پوشش هر معاونت بهداشتي برنامه ريزي و اعمال مي گردد.

هدف كلي

• تأمين، حفظ و ارتقاء سطح سلامت نيروي كار كشور از طريق هدفمند نمودن بازرسي بهداشت كار در نظام شبكه بهداشتي

اهداف اختصاصي

• ارتقاء آگاهي گروههاي هدف (كاردان/كارشناس بهداشت حرفه اي شاغل در سيستم بهداشتي و صنايع/ كارگران/كارفرمايان) درگير در برنامه
• ارتقاء كمي و كيفي بازرسي بهداشت حرفه اي و استمرار آن در سيستم
• افزايش ميزان شاخص كنترل عوامل زيان آور شيميايي ،ارگونوميكي بهسازي تأسيسات كارگاهي ،افزايش ميزان شاخص بهسازي تأسيسات جنبي ،افزايش ميزان شاخص بهسازي آب آشاميدني ،افزايش ميزان شاخص بهسازي دفع زباله و فاضلاب ،افزايش ميزان شاخص استفاده از وسايل حفاظت فردي

اهداف کاربردی

• بهبود شاخصهاي بهسازي و كنترل عوامل زيان آور محيط كار در كارگاهها و كارخانجات تحت پوشش بازديد

استرات‍‍‍ژيها

• آموزش كليه بازرسان بهداشت كار شاغل در سيستم بهداشتي
• آموزش كارگران و كارفرمايان كارگاهها و كارخانجات تحت پوشش معاونت بهداشتي
• ارسال مقررات مرتبط با بازرسی هدفمند
• استقرار یک برنامه بازرسی سیستماتیک و نظام مند
• بهره گیری بهینه از پتانسیل نیروی انسانی موجود جهت انجام بازرسی ها
• جلب مشاركت مراجع قضايي جهت برخورد قاطع با متخلفين بهداشت كار با هدف افزايش محيطهاي كاري سالم
• جلب مشاركت كارفرمايان، اتحاديه ها، صنايع و … با هدف افزايش محيطهاي كاري سالم
• اولویت بندی بازرسی ها از کارگاهها براساس سطح ریسک تعیین شده
• نظام مند نمودن و يكسان سازي سيستم ثبت اطلاعات و گزارش دهي طرح بازرسي هدفمند
• يكنواخت سازي محتوايي و اجرايي فرمهاي اعلام نواقص بهداشت كار، اخطاريه بهداشتي و معرفي به دادگاه متخلفين بهداشتي در سراسر كشور
• تقویت نظارت بر فعاليتهاي بخش خصوصی در ارائه خدمات مرتبط با تأمین شرایط بهداشتي مناسب در محیط کار
• نظارت، پايش و ارزشيابي در ميزان دستيابي به اهداف طرح براساس برنامه هاي عملياتي تدوين شده معاونت بهداشتي در چهارچوب برنامه ابلاغ شده از مركز

فعاليتها

• برگزاري كارگاه آموزشي جهت كليه بازرسين بهداشت كار جهت توجيه طرح
• ابلاغ برنامه عملیاتی برنامه بازرسی هدفمند به مراكز بهداشتي درماني
• درجه بندی کلیه کارگاههای شناسایی شده براساس درجه ریسک
• تهيه فرم ها، چك ليستها و راهنماهاي مرتبط با برنامه بازرسي هدفمند
• جمع آوري و بررسي گزارشات آماري واصله از دانشگاهها
• ارسال پسخوراند حاصل از ارزشيابي گزارشات به دانشگاههاي مربوطه
• برگزاري جلسات برون بخشي با سازمانهاي قضايي، اتحاديه هاي كارگري و…

- ادغام بهداشت حرفه‌ای در سیستم شبكه بهداشتي درماني :

 وجود عوامل زيان آور درمحيط هاي كار، كمبود نيروي انساني آموزش ديده مخصوصا”درمناطق دورافتاده ازيك طرف وتوان شبكه هاي بهداشتي درماني وموفقيتهايي كه درزمينه ارايه خدمات بهداشتي وبهبودشاخصها باهمت وكوشش بهورزان وساير رده هاي بهداشتي كسب گرديده ازطرف ديگر ،اداره كل بهداشت محيط وحرفه اي را برآن داشت تابه منظور تحت پوشش قراردادن كارخانجات،كارگاهها،شاغلين درآنها وهمچنين تشكيل پرونده بهداشتي ،شناسايي وكنترل عوامل زيان آور محيط كار،انجام معاينات پزشكي ، باعنايت به كثرت وپراكندگي مشاغل و بااينكه بيش از ۹۰درصد واحدهاي توليدي صنعتي را كارگاههاي كوچك تشكيل مي دهند طرح ادغام فعاليتهاي بهداشت حرفه اي درسيستم شبكه هاي بهداشتي درماني كشور را تهيه ومطرح نمايد اين طرح درابتدا در سال ۱۳۷۳ در۶ شهرستان وبعد بتدريج در تمام شهرستان ها تحت پوشش قرارگرفت . اين برنامه از سال ۱۳۷۳ و با اهداف ذیل در كارگاههاي كوچك شهري و روستايي و كارگاههاي خانگي آغاز شد  هدف از این طرح ، تحت پوشش قراردادن کارگران همه مشاغل و عرصه‌های فعالیت از نظر بهداشت حرفه ای می باشد.

الف- آگاهي نيروي كار به مسائل بهداشتي و ايمني كار

ب- دسترسي كارگران به خدمات بهداشتي اوليه

ج- كنترل و حذف عوامل زيان آور محيط كار

د- محافظت كارگران در برابر عوامل زيان آور محيط كار

ه- شناسايي كارگران مبتلا به بيماريهاي ناشي از كار

 فعاليتهاي در نظر گرفته شده جهت تحت پوشش قراردادن كارگاهها وشاغلين آنها در سه زمينه خلاصه مي شود:

• بازديد از واحدهاي توليدي خدماتي و تشكيل پرونده بهداشتي كارگاهي وپيگيري رفع نواقص بهداشتي
• شناسايي شاغليني كه در معرض ابتلا به بيماريهاي ناشي از كار هستند و تشكيل پرونده بهداشتي و انجام معاينات كارگري ( قبل از استخدام –دوره اي-اختصاصي )
• آموزش شاغلين واحدهاي تحت پوشش در زمينه مخاطرات و زيان هاي ناشي ازكاروراههاي پيشگيري و مقابله با آنها

- ارگونومي درمحل كار                                 

نظر به انجام رسالت بخش بهداشت حرفه اي بعنوان مركز سياستگذاري در امورسلامت شاغلين ، برنامه ارگونومي (مهندسي فاكتورهاي انساني) بدنبال تحقق اهداف پيش بيني شده در امورسلامت و بهداشت كليه كارگران شاغل در بخش هاي صنعت، معدن، خدمات و كشاورزي از طريق فراهم آوردن محيطها و ايستگاههاي كاري ارگونوميك برنامه ريزي شده است .با توجه اینکه اختلالات اسکتلی عضلانی از شایع ترین عوارض ناشی از کار محسوب می شود و از لحاظ اقتصادی بسیار پرهزينه می باشند ( هزینه درمان ، از کارافتادگی ، خارج شدن کارگر ماهر از سیکل کار و … )  و علاوه بر آن درد ورنجی که گربانگیر فرد می شود اهمیت اجرای برنامه را توجیه می نماید.  .برنامه  ارگونومي با هدف پیشگیری و کنترل آسیب های اسکلتی عضلانی تدوین گردیده است. با توجه به اهمیت بسیار زیاد مساله پیشگیری و کنترل اختلالات و عوارض ناشی از کار و رسالت معاونت بهداشتی در امور سلامت شاغلین، سلامت نیروی کار باید به صورت جدی و برنامه ریزی شده دنبال گردد.

اهداف :

- فرهنگ سازي در خصوص ارگونومي در محيطهاي كاري و جامعه از طريق توليد رسانه                                                                 – ارتقاء سطح آگاهي كارفرمايان از اجراي اصول ارگونومي در محيط كار                                                                                          – توانمندسازي كارشناسان بهداشت حرفه اي در زمينه شناسايي صحيح مشكلات ارگونوميكي محيطهاي كاري، ارزيابي ايستگاههاي كاري با استفاده از چك ليست هاي استاندارد و نرم افزار و انجام اقدامات بهسازي ارگونوميك

- بهسازي محيطهاي كاري و ايجاد محيطهاي كاري سالم از طريق اجراي اصول ارگونومي                                                                – ارسال آيين نامه ها، دستورالعمل ها و راهنماهاي مرتبط با نيازهاي ارگونومي در محيط كاروتهيه مطالب آموزشي                                                 – كاهش ميزان اختلالات اسكلتي-عضلاني در شاغلين شناسايي شده

شرح برنامه

با توجه به اهميت دستيابي به سلامت نيروي كار براساس روشهاي نوين و كارآمد  ، برنامه ارگونومي در ۴ فاز  آموزش (كارگران /كارفرمايان) شناسايي نواقص ارگونومي / ارزيابي ، كنترل طراحي و اجراي آن از سال ۸۵ آغاز كار نمود.مخاطبين اصلي و گروههاي هدف در اجراي اين برنامه كليه شاغلين شناسايي شده كارگاههاي تحت پوشش سيستم بازرسي شبكه بهداشتي و گروههاي ارائه دهنده خدمت كاردان/ كارشناس بهداشت حرفه اي شاغل در سيستم بهداشتي، كارشناس بهداشت حرفه اي و پرسنل بهداشتي شاغل در كارخانجات مي باشند. لازم به ذكر است كه در اين برنامه علاوه بر گروههاي ارائه دهنده خدمت و نيز شاغلين كارگاههاي تحت پوشش، كارفرمايان نيز جزء گروههاي تأثيرگذار بر ارائه خدمت مي باشند كه بايستي جهت افزايش ظرفيت پذيرش اين قشر به منظور متقاعد نمودن آنان براي اتخاذ تدابير پيشگيرانه و مهندسي در محيط هاي كاري جهت پيشگيري و كنترل صدمات اسكلتي-عضلاني تمهيداتی لحاظ شود.

-كنترل روشنايي در محل كار:

هدف كلي : بهبود و ساماندهي شناسايي ، اندازه گيري و كنترل عامل زيان آور روشنايي در كارگاههاي تحت پوشش به منظور حفظ سلامت جسماني  رواني نيروي كار

اهداف اختصاصي  :

• شناسايي كارگاههايي كه نيازمند بهبود يا اصلاح سيستم روشنايي  هستند .

شناسايي كارگران در معرض روشنايي نا مناسب

• اندازه گيري روشنايي روز /شب كارگاهها
• انجام پيگيري هاي لازم جهت اصلاح و بهسازي كارگاهها                                                   –   ثبت نتايج اندازه گيري در سامانه جامع  بازرسي بهداشت حرفه اي مركز سلامت محيط و كار

- بقا (بهداشت قالیبافان)

 هدف كلي : حفظ و ارتقاء سلامت قاليبافان روستايي وكمك به بهسازي كارگاههاي قالي بافي

اهداف اختصاصي :

• ارتقاء سطح آگاهي بهداشتي قالي بافان
• ارتقاء سطح سلامت قالي بافان و كاهش عوارض و بيماري هاي شغلي
• انجام پيگيريهاي لازم جهت بهسازي كارگاههاي قالي بافي روستايي

فعاليتها :

• برگزاري جلسات آموزشي براي نيروهاي درگير داخل سيستم
• آموزش به قالي بافان با برپايي جلسات آموزشي، فيلم و …
• بازديد از كارگاههاي قالي بافي
• پيگيري نواقص بهداشتي كارگاههاي غير بهداشتي
• انجام معاينات دوره اي قاليبافان و تشخيص زودرس بيماري هاي شغلي و غير شغلي
• پيگيري لازم جهت تخصيص به موقع اعتبارات لازم
• اولويت بندي كارگاهها جهت بهسازي و انجام پيگيريهاي لازم

-كنترل صدا در محيط كار:

 هدف از اجراي اين برنامه تامین محیط کار سالم از طریق ساماندهي و بهینه سازی فعاليتهاي بهداشت حرفه اي درزمينه شناسايي ، ارزشيابي و کنترل صدای زیان آور در محيط كاربه منظور حفاظت از شنوايي  كارگران مي باشد .

اهداف اختصاصي  :

1. ارتقای سطح آگاهی کارشناسان بهداشت حرفه ای شاغل در سيستم شبكه و بخش خصوصی (شرکت ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای و مشاورین بهداشت حرفه ای کارخانجات)
2. ارتقاي سطح آگاهي کارفرمایان و کارگران مشمول برنامه درخصوص اثرات سوء ناشی از مواجهه با صدا بر سلامتی
3. كنترل صدا در كارگاهها به کمک روشهای فنی مهندسی یا مدیریتی
4. ارتقاء و بهبود سیستم ثبت و گزارش دهی اطلاعات مرتبط با برنامه مقابله با صدا در محیط کار
5. ارتقاء کیفی روش های سنجش آلاینده های صوتی درمحیط کارتوسط بازرسان بهداشت حرفه ای
6. ارزيابي سلامت كارگران درمعرض صدا

فعالیت ها ي برنامه حفاظت شنوايي  :

• آموزش گروههای هدف (کارشناسان بهداشت حرفه ای بخش دولتی و خصوصی) (کارگران، کارفرمایان)
• شناسايي كارگاهها/كارگران درمعرض صداي زيان آور
• غربالگري صدا در كارگاههاي كوچك تحت پوشش مراكز بهداشتي درماني
• اندازه گيري صدا
• پيگيري جهت انجام معاينات دوره اي و اديومتري كارگران در معرض صدا
• پيگيري جهت كنترل فني مهندسي-مديريتي يا تهيه وسايل حفاظت فردي  مرغوب  صدا در محل كار
• ثبت نتايج اندازه گيري صدا در سامانه جامع بازرسي بهداشت حرفه اي مركز سلامت محيط و كار

    -طرح بهگر:

هدف كلي :  هدف كلي طرح بهگر تأمين ، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي ، روحي و اجتماعي شاغلين در كارگاههاي ۴۹- ۲۰ نفر شاغل و پیشگیری ازکارافتادگی زودرس آنان در اثر بروزبيماريهاي شغلي، سوانح و حوادث در محیط کار می‌باشد

در كارگاههاي داراي ۲۰ تا ۴۹ كارگر ،با مشاركت كارفرما ،يك نفر كارگر علاقه مند به امور بهداشتي  به عنوان بهگر یا امدادگر انتخاب مي شود . امداد گر طي ۶ هفته ۱۲۰ ساعت در برنامه آموزشي شركت مي كند . همچنين فضاي مناسبي از نظر بهداشتي و ايمني در نزديكي محل كارگران به عنوان پست امداد در نظر گرفته مي شود . حداقل تجهيزات فنی مورد نیاز بهگر کیت(کیف) کمکهای اولیه می باشد.

 خانه هاي بهداشت كارگري :

هدف از تاسيس خانه هاي بهداشت كارگري تأمين ، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي ، روحي و اجتماعي شاغلين در كارگاههاي ۴۹۹- ۵۰ نفر شاغل  مي باشد.

هدف از اجراي اين طرح  دسترسي كارگران به خدمات بهداشتي اوليه در محيط كار مي باشد . به همين منظور مركزي به نام خانه بهداشت كارگري در واحدهاي واجد الشرايط ايجاد مي شود و فردي تحت عنوان بهداشتيار كار، ارائه مراقبت هاي بهداشتي اوليه (PHC) در واحدهاي مورد نظر را به عهده مي گيرد . خانه بهداشت كارگري محل اولين سطح تماس كارگران با نظام شبكه درماني مي باشد . بهداشتيار كاررده ای از كاركنان بهداشتي جامعه است كه در خانه بهداشت كارگري خدمت مي كند و براي هر واحد توليدي ا ز ميان كارگران همان واحد با حداقل تحصيلات ديپلم انتخاب مي شود و با طي دوره آموزشي سه ماه(۴۵۰ ساعت)براي اجراي وظايف خود مهارتهاي لازم را كسب مي كند.

- تاسيس مراكز بهداشت كار:

اين برنامه در كارخانه هايي كه ۵۰۰ نفر و بيشتر از آن كارگر دارند به مورد اجرا گذاشته مي شود . در اين برنامه ، كارفرما موظف به ايجاد مركز بهداشت كار مي باشد در اين مركز يك پزشك عمومي كه دوره بازآموزي طب كار را در دو سال اخير گذرانده باشد در كنار كارشناس يا كاردان بهداشت حرفه اي و ساير تخصص هاي مورد نياز،كليه خدمات بهداشت حرفه اي را به شاغلين ارائه مي دهند .

-كميته حفاظت فني و بهداشت كار (کارگاهها  ، مراکز بهداشتی درمانی و جایگاههای عرضه سوخت) :

ايجاد كميته حفاظت فني و بهداشت كار به استناد ماده ۹۳ قانون كار ، در واحدهای کارگری دارای  ۲۵ نفر و بیشتر ویا در واحدهای کمتر از ۲۵ نفر که توسط بازرس کار و کارشناس بهداشت حرفه ای ضروری تشخیص داده شود الزامی شده است .

هدف كلي :

ايجاد تعهد در مديران واحدهاي واجد شرايط جهت تامين سلامت نيروي كار و فراهم نمودن زمينه مشاركت كارگران در راستاي سلامت از طريق:

۱-ايجاد كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار در كارخانجات و ديگر واحدهاي واجد شرايط.

۲-بكارگيري نيروي متخصص در كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار.

۳-شناسايي نقاط بحراني و مخاطره آميز محيط كار .

۴-ارتقاء آگاهي وفراهم شدن زمينه مشاركت شاغلين در امر سلامت .

۵-تعيين نقاط ضعف و قوت كميته هاي موجود وتعين راهكارههاي مناسب جهت تقويت كميته .

-کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور:
هدف از این برنامه اجرای مصوبه هیأت وزیران و مجلس شورای اسلامی در خصوص تعیین مشاغل سخت و زیان‌آور کارخانجات و معادن می‌باشد که در این خصوص کمیته مذکور فعالیت می‌کند.

اعضای کمیته بدوي عبارتند از:نمایندگان اداره کل کار و امور اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی، كارشناس مسئول بهداشت حرفه اي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مربوطه،نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران.

اعضا كميته تجديد نظر : مدير كل  اداره کل تعاون ،کارورفاه اجتماعی،مدير كل سازمان تأمین اجتماعی استان، معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مربوطه،نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران.

-بهداشت کشاورزی :

اهداف كلي:  ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به کشاورزان است محدوديت درمنابع باعث شده تا توليد كنندگان محصولات كشاورزي جهت توليد بيشتر ناگزير به استفاده از كودهاي شيميايي و سموم دفع آفات نباتي شوند وبا توجه به اينكه ريسك مرگ درمشاغل كشاورزي دوبرابر ساير مشاغل ارزيابي شده است. وپس ازكار درمعادن وساختمان سازي سومين شغل پرخطر محسوب مي گردد. لذا برنامه بهداشت كشاورزي از اولويت ويژه اي از اين منظر برخوردار مي باشد.

مهمترين برنامه ها وفعاليتها در راستاي رسيدن به اهداف برنامه :

۱- آموزش وبازآموزي گروه هاي هدف برنامه از جمله پرسنل درگير برنامه  در مراكزبهداشت ودرمان وجهاد كشاورزي وشاغلين وبهره برداران درمشاغل كشاورزي ودامداريها

۲- ارزيابي وكنترل عوامل زيان آور محيط كار كشاورزي( صدا، گردغبار،مواجهات سموم وكودهاي شيميايي، گازهاي سيلو و…)

۳- انجام معاينات وآزمايشات پزشكي شاغلين بخش كشاورزي وشناسايي ودرمان بموقع عوارض وبيماريهاي شغلي ومسموميت ها

۵- ترويج وگسترش برنامه”مدرسه در مزرعه” و آموزش عملي موازين بهداشتي ،ايمني وفني به شاغلين اين بخش درمحل مزارع وباغات

۶- بازرسي و نظارت بهداشتي از كارگاههاي بخش كشاورزي بمنظور بهبود شرايط بهداشتي و ايمني محيط كار و تامين سلامت بهره برداران

۸- گسترش استفاده از كودهاي غير شيميايي مثل كودهاي بيولوژيكي ، كود دامي ، کودمرغ وپرندگان ،كمپوست و ورمي كمپوست

۹- گسترش كشاورزي ارگانيك وتوليد محصولات سالم و با كيفيت بالا

۱۰- بستر سازي وگسترش استفاده از ماشين آلات ايمن و داراي استاندارد هاي بهداشتي وارگونومیک( مثل تراكتور داراي اتاقك راننده و…)

-بهداشت معادن :

     هدف  از اين برنامه افزایش دسترسی معدنکاران به خدمات بهداشت حرفه ای در قالب تشکیلات بهداشت حرفه ای است .

یکی از بخش های تحت پوشش بهداشت حرفه ای بخش معدن می باشد،خطرات موجود در معادن بسته به نوع معدن که ممکن است معدن روزمینی یا زیر زمینی باشد متفاوت است و در نقاط مختلف بسته به نوع معدن خطرات موجود ممکن است متفاوت باشد. از طرفی با توجه به اینکه معدنکاری از دسته مشاغل سخت و زیان آور می باشد لازم است که در این زمینه تلاش جدی شود تا نسبت به سالم سازي و استاندارد سازي نسبي اين محيطهاي كاري اقدامي نموده باشيم.

هدف کلی:

حفظ و ارتقای سلامتی معدنکاران و به حد اقل رساندن مواجهات زيان آور

اهداف اختصاصی:

-ارتقای سطح آگاهی معدنکاران در خصوص عوامل زیان آور و بیماریهای شغلی ناشی از کار در معادن

- ارتقای سطح ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به گروههاي هدف.

-ارتقاء سطح بهداشتي شرايط فيزيكي محيط كار و افزايش خدمات رفاهي.

-محدود كردن مواجهات زيان آور.

- بكارگيري افراد در پست هاي مناسب.

-به حد اقل رسانيدن فشار هاي كاري با مكانيزه كردن فرايندها.

فعاليتها:

-تاسيس خانه بهداشت يا مركز بهداشت كارگري.

-برگزاري كلاسهاي آموزشي.

-تهيه چك ليست هاي نظارتي و تكميل آن در دوره هاي زماني معيّن و پيگيري تا رفع نقص.

-احداث اتاق اسراحت، رختكن، آشپزخانه ، سالن غذاخوري، نمازخانه و حمام بهداشتي.

-نظارت بر مدت مواجهه مجاز روزانه و جلوگيري از مواجهات غير مجاز.

-تهيه و نظارت براستفاده از وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع كار.

- انجام معاينات پيش از استخدام و معاينات ادواري كارگران .

-اندازه گيري عوامل زيان آور محيط كار.

-كنترل و كاهش سيليكوزيس:

– هدف كلي:

    بهسازي كارگاهها ، آموزش كارگران در خصوص مخاطرات موجود و پايش سلامت كارگران در معاينات ادواري

- اهداف اختصاصي :

• شناسايي كارگاهها و كارگران درمعرض.
• كاهش مواجهه شاغلين با گرد و غبار سيليس.
• استاندارد سازي محيطهاي كاري و ابزار و وسايل .
• اجراي ضوابط و آيين نامه ها جهت بهسازي محيط كار.

۵-انجام معاينات ادواري.

-فعاليتها:

• پيگيري منظم جهت شناسايي كارگاههاي فعال.
• انجام بازديدهاي منظم جهت بهسازي كارگاهها و برقراري پيگيريهاي لازم .
• هدايت و هماهنگي و ارتباط و همكاري با مؤسسات علمي و تحقيقاتي به منظور دستيابي به آخرين اطلاعات در زمينه پيشگيري و كنترل سيليكوزيس.
• تدوين برنامه هاي آموزشي و مشاركت در زمينه برنامه هاي پيشگيري و كنترل سيليكوزيس.
• تحقيق و مطالعه مستمر در شناخت وضعيت كارگاهها و كارخانجات مشمول و جمع آوري اطلاعات و آمار مربوطه جهت برنامه ريزي ، هدايت واحدهاي مذكور براي بهينه سازي.

      ۶-انجام معاينات ادواري شاغلين در معرض جهت شناسايي بيماران احتمالي

-حذف آزبست:

هدف اختصاصي:

• تا پایان سال ۱۳۹۱ میزان ۱۰۰ درصد کارگاه ها و کارخانه های دارای عامل آزبست از ماده جایگزین بی خطر یا کم خطر استفاده خواهند نمود .

راهبردها:

• اطلاع رساني جهت حذف و جايگزيني آزبست به معاونت های بهداشتي
• تقويت بازرسي كارشناسان بهداشت حرفه اي با رويكرد حذف كامل آزبست
• جلب و تقویت مشارکت کارفرمایان جهت حذف و جایگزینی آزبست با ارائه راه­های پیشنهادی
• ارتقاء آگاهی کارگران جهت اطلاع از مخاطرات آزبست در محیط کار
• جلب و تقويت مراكز تحقيقات ذيربط ، گمرگ و …جهت حذف و جايگزيني آزبست

فعاليت ها:

• انجام اقدامات مرتبط با تقويت بازرسي هاي محيط كار
• انجام پيگيري هاي لازم جهت اطمينان از اجراي برنامه هاي حذف آزبست و جایگزینی آن با مواد بی خطر یا کم خطر در كار گاه هاي مورد نظر
• ارائه روش های جایگزینی آزبست به کارفرمایان و تعیین مهلت اقدام
• آموزش به کارگران جهت اطلاع از مخاطرات آزبست و خطر سرطانزایی
• الزام به کارفرمایان جهت حذف آزبست ازچرخه تولید وپیگرد قانونی کارفرمایان متخلف کارگاه هایی که علی رغم بازرسی های مکرر، اقدام به حذف و جایگزینی ننموده اند.
• هماهنگی درون بخشی
• هماهنگی برون بخشی
• نظارت مستمر بر صنايع جهت ممنوعيت استفاده ازهر گونه آزبست
• به روز رسانی راهنماي كار سالم جهت حذف آزبست و جایگزینی آن با مواد بی خطر یا کم خطر
• ارزيابي و مقايسه اطلاعات جمع آوري شده و تهيه آمار

-كاهش و كنترل سرب در محيط كار

هدف کلی:

• كنترل مواجهه با سرب در محیط های کار به منظور حفظ و ارتقاء سلامت کارگران

اهداف اختصاصی:

• ارتقاء سطح آگاهي كارفرمايان داراي سرب
• ارتقاء سطح آگاهي شاغلين داراي سرب
• ارتقاء سطح آگاهي بازرسان بهداشت حرفه اي دانشگاه
• ارتقاء سطح آگاهي كارشناسان بهداشت حرفه اي شاغل در تشكيلات كارگاهي
• ارتقاء سيستم نظارتي بازرسان بهداشت حرفه اي جهت نظارت بر عملكرد شركتهاي خصوصي ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه اي در حوزه هاي تابعه
• انجام اقدامات بازرسی و پیگیریهای لازم در کارگاهها و کارخانجات دارای پتانسیل مواجهه با سرب
• انجام اقدامات بازرسي و پيگيريهاي لازم جهت كاهش مواجهه شغلي با سرب به ميزان حدود مجاز و حذف تدريجي آن (تا سال ۱۴۰۰) از ۱۰۰ درصد كارگاههاي توليد كننده رنگ.
• كاهش تعداد كارگاههاي داراي سرب بيش از حد مجاز

استراتژی:

• آموزش كليه کارشناسان بهداشت حرفه ای مرتبط با عامل زیان آور سرب
• آموزش کارفرمایان کارگاههای دارای عامل زیان آور سرب
• آموزش کارگران کارگاههای دارای عامل زیان آور سرب
• نظارت بر کار کارشناسان آزمایشگاه و شركتهاي خصوصي ارائه دهنده خدمات مهندسي بهداشت حرفه اي در رابطه با نمونه برداری، آنالیز، كاهش و كنترل سرب
• جلب و تقویت مشارکت سازمان های درون بخشي و برون بخشي در خصوص كاهش و كنترل سرب و خصوصاً جهت حذف تدريجي سرب از رنگها
• بكارگيري سياستهاي تشويقي جهت كارفرماياني كه اقدام به حذف و جايگزيني سرب نموده اند.
• اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در مورد جایگزینی سرب با مواد بی خطر یا با خطر کمتر
• ارائه روش های مهندسي كاهش و کنترل مواجهه با سرب
• توسعه مقررات مرتبط با کنترل و حذف سرب از کارگاهها و کارخانجات کشور
• تقویت کمی و کیفی بازرسی های کارشناسان بهداشت حرفه ای از کارگاهها و كارخانجاتي كه در فرايند آنها از سرب استفاده مي گردد.

فعالیت ها:

• تعیین اولویت های برنامه
• برگزاری کارگاههای آموزشی در سطح معاونت براي سطوح تابعه جهت آموزش کارشناسان مسئول و کارشناسان شاغل در سيستم بهداشتي و صنایع مرتبط با سرب
• تهیّه و تدوین مجموعه های آموزشی در مورد تكنيك هاي كاهش و كنترل سرب و ارائه جايگزينهاي كم خطرتر
• مشاركت و عضويت در كميسيون تخصصي ايمني شيميايي در خصوص برنامه هاي بين المللي مرتبط با مديريت جامع مواد شيميايي
• تكميل فرم گزارشات سرب در سايت پورتال مركز سلامت محيط و كار
• ارائه آموزش هاي لازم به کارفرمایان صنایع مرتبط با سرب
• انجام اقدامات لازم جهت همکاری سازمان هاي ذينفع جهت جلب حمايت هاي آنان
• نظارت مستمر مركز سلامت محيط و كار و معاونتهاي بهداشتي بر سطوح تابعه جهت اطمينان از اجراي اثربخش برنامه
• انجام مكاتبات و پیگیری های لازم جهت اطمینان از اجرای برنامه های کنترل سرب در کارگاههای مورد نظر

-سامانه جامع بازرسي

      با راه اندازی این برنامه، سیستم ثبت سنتی بازرسی کنار گذاشته و اطلاعات در لحظه بازرسی از هر واحد صنفی، به سامانه جامع اطلاعات بهداشت محیط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور انتقال داده می شود. این سیستم با هدف ساماندهی اطلاعات و فرآیند بازرسی بهداشت حرفه اي به منظور هدفمند کردن بازرسی ها اجرا شده است.

       مزایای نصب این سیستم جامع شامل شناسایی آخرین وضعیت بهداشتی مراکز به ایجاد مشتری مداری و ارائه بهینه خدمات به مردم ، ارزیابی بهداشتی كارگاهها و بهبود شاخص های بهداشت حرفه اي به صورت روزانه مي شود. اطلاعات مربوط به وضعیت بهداشتی را به وزارت بهداشت ارسال می کنند که با ارسال این اطلاعات امکان ارزیابی برنامه های بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور فراهم می گردد.

در این سیستم جامع، تمامی اطلاعات بهداشت حرفه اي سراسر کشور به صورت روزانه ثبت می شود و کارشناسان بهداشت حرفه اي این اطلاعات را به صورت سیستمیک و نرم افزاری وارد این سامانه می کنند و تمامی اطلاعات به صورت الکترونیکی از این طریق موجود است.
پس از ثبت اطلاعات موجود سامانه قابلیت آنالیز و ارزیابی وضعیت موجود بهداشتی کشور را دارد و به تمامی مراکز كارگاهي رتبه بهداشتی تعلق می گیرد.