همایش بزرگداشت روزجهانی داوطلبان سلامت
معاونت بهداشتي
دانشگاه علوم پزشكي و خدمات درماني شاهرود
امروز دوشنبه, ۲۶ آذر , ۱۳۹۷
:-بازرسي هدفمند :
تعدد كارگاهها و كارخانجات و كمبود نيروي انساني لازم جهت انجام بازرسي هاي بهداشت حرفه اي و از سوي ديگر ثابت ماندن و عدم تغيير محسوس در بهبود شاخصهاي كنترلي و بهسازي كارگاهها و كارخانجات در سالهاي اخير منجر به اجراي برنامه بازرسي هدفمند گرديد .لذا آيين نامه بازرسي هدفمند با هدف تصویب الزامات و مقرراتی جهت تدوین یک برنامه بازرسی سیستماتیک و هدفمند برای ارتقاء کمی و کیفی سيستم بازرسی بهداشت حرفه ای و به ويژه حفظ و ارتقاء سطح سلامت شاغلینی که در مشاغلي با ریسک بالا فعالیت می نمایند، تدوين شد. در اين طرح به اولويت بندي كارگاهها و كارخانجات براساس درجه ريسك آنها پرداخته و تعداد بازرسي ها در سال نيز براساس درجه ريسك تعيين شده براي كل كارگاههاي تحت پوشش هر معاونت بهداشتي برنامه ريزي و اعمال مي گردد.
هدف كلي
اهداف اختصاصي
اهداف کاربردی
استرات‍‍‍ژيها
فعاليتها
- ادغام بهداشت حرفه‌ای در سیستم شبكه بهداشتي درماني :
وجود عوامل زيان آور درمحيط هاي كار، كمبود نيروي انساني آموزش ديده مخصوصا”درمناطق دورافتاده ازيك طرف وتوان شبكه هاي بهداشتي درماني وموفقيتهايي كه درزمينه ارايه خدمات بهداشتي وبهبودشاخصها باهمت وكوشش بهورزان وساير رده هاي بهداشتي كسب گرديده ازطرف ديگر ،اداره كل بهداشت محيط وحرفه اي را برآن داشت تابه منظور تحت پوشش قراردادن كارخانجات،كارگاهها،شاغلين درآنها وهمچنين تشكيل پرونده بهداشتي ،شناسايي وكنترل عوامل زيان آور محيط كار،انجام معاينات پزشكي ، باعنايت به كثرت وپراكندگي مشاغل و بااينكه بيش از ۹۰درصد واحدهاي توليدي صنعتي را كارگاههاي كوچك تشكيل مي دهند طرح ادغام فعاليتهاي بهداشت حرفه اي درسيستم شبكه هاي بهداشتي درماني كشور را تهيه ومطرح نمايد اين طرح درابتدا در سال ۱۳۷۳ در۶ شهرستان وبعد بتدريج در تمام شهرستان ها تحت پوشش قرارگرفت . اين برنامه از سال ۱۳۷۳ و با اهداف ذیل در كارگاههاي كوچك شهري و روستايي و كارگاههاي خانگي آغاز شد هدف از این طرح ، تحت پوشش قراردادن کارگران همه مشاغل و عرصه‌های فعالیت از نظر بهداشت حرفه ای می باشد.
الف- آگاهي نيروي كار به مسائل بهداشتي و ايمني كار
ب- دسترسي كارگران به خدمات بهداشتي اوليه
ج- كنترل و حذف عوامل زيان آور محيط كار
د- محافظت كارگران در برابر عوامل زيان آور محيط كار
ه- شناسايي كارگران مبتلا به بيماريهاي ناشي از كار
فعاليتهاي در نظر گرفته شده جهت تحت پوشش قراردادن كارگاهها وشاغلين آنها در سه زمينه خلاصه مي شود:
- ارگونومي درمحل كار
نظر به انجام رسالت بخش بهداشت حرفه اي بعنوان مركز سياستگذاري در امورسلامت شاغلين ، برنامه ارگونومي (مهندسي فاكتورهاي انساني) بدنبال تحقق اهداف پيش بيني شده در امورسلامت و بهداشت كليه كارگران شاغل در بخش هاي صنعت، معدن، خدمات و كشاورزي از طريق فراهم آوردن محيطها و ايستگاههاي كاري ارگونوميك برنامه ريزي شده است .با توجه اینکه اختلالات اسکتلی عضلانی از شایع ترین عوارض ناشی از کار محسوب می شود و از لحاظ اقتصادی بسیار پرهزينه می باشند ( هزینه درمان ، از کارافتادگی ، خارج شدن کارگر ماهر از سیکل کار و … ) و علاوه بر آن درد ورنجی که گربانگیر فرد می شود اهمیت اجرای برنامه را توجیه می نماید. .برنامه ارگونومي با هدف پیشگیری و کنترل آسیب های اسکلتی عضلانی تدوین گردیده است. با توجه به اهمیت بسیار زیاد مساله پیشگیری و کنترل اختلالات و عوارض ناشی از کار و رسالت معاونت بهداشتی در امور سلامت شاغلین، سلامت نیروی کار باید به صورت جدی و برنامه ریزی شده دنبال گردد.
اهداف :
- فرهنگ سازي در خصوص ارگونومي در محيطهاي كاري و جامعه از طريق توليد رسانه – ارتقاء سطح آگاهي كارفرمايان از اجراي اصول ارگونومي در محيط كار – توانمندسازي كارشناسان بهداشت حرفه اي در زمينه شناسايي صحيح مشكلات ارگونوميكي محيطهاي كاري، ارزيابي ايستگاههاي كاري با استفاده از چك ليست هاي استاندارد و نرم افزار و انجام اقدامات بهسازي ارگونوميك
- بهسازي محيطهاي كاري و ايجاد محيطهاي كاري سالم از طريق اجراي اصول ارگونومي – ارسال آيين نامه ها، دستورالعمل ها و راهنماهاي مرتبط با نيازهاي ارگونومي در محيط كاروتهيه مطالب آموزشي – كاهش ميزان اختلالات اسكلتي-عضلاني در شاغلين شناسايي شده
شرح برنامه
با توجه به اهميت دستيابي به سلامت نيروي كار براساس روشهاي نوين و كارآمد ، برنامه ارگونومي در ۴ فاز آموزش (كارگران /كارفرمايان) شناسايي نواقص ارگونومي / ارزيابي ، كنترل طراحي و اجراي آن از سال ۸۵ آغاز كار نمود.مخاطبين اصلي و گروههاي هدف در اجراي اين برنامه كليه شاغلين شناسايي شده كارگاههاي تحت پوشش سيستم بازرسي شبكه بهداشتي و گروههاي ارائه دهنده خدمت كاردان/ كارشناس بهداشت حرفه اي شاغل در سيستم بهداشتي، كارشناس بهداشت حرفه اي و پرسنل بهداشتي شاغل در كارخانجات مي باشند. لازم به ذكر است كه در اين برنامه علاوه بر گروههاي ارائه دهنده خدمت و نيز شاغلين كارگاههاي تحت پوشش، كارفرمايان نيز جزء گروههاي تأثيرگذار بر ارائه خدمت مي باشند كه بايستي جهت افزايش ظرفيت پذيرش اين قشر به منظور متقاعد نمودن آنان براي اتخاذ تدابير پيشگيرانه و مهندسي در محيط هاي كاري جهت پيشگيري و كنترل صدمات اسكلتي-عضلاني تمهيداتی لحاظ شود.
-كنترل روشنايي در محل كار:
هدف كلي : بهبود و ساماندهي شناسايي ، اندازه گيري و كنترل عامل زيان آور روشنايي در كارگاههاي تحت پوشش به منظور حفظ سلامت جسماني رواني نيروي كار
اهداف اختصاصي :
شناسايي كارگران در معرض روشنايي نا مناسب
- بقا (بهداشت قالیبافان)
هدف كلي : حفظ و ارتقاء سلامت قاليبافان روستايي وكمك به بهسازي كارگاههاي قالي بافي
اهداف اختصاصي :
فعاليتها :
-كنترل صدا در محيط كار:
هدف از اجراي اين برنامه تامین محیط کار سالم از طریق ساماندهي و بهینه سازی فعاليتهاي بهداشت حرفه اي درزمينه شناسايي ، ارزشيابي و کنترل صدای زیان آور در محيط كاربه منظور حفاظت از شنوايي كارگران مي باشد .
اهداف اختصاصي :
فعالیت ها ي برنامه حفاظت شنوايي :
-طرح بهگر:
هدف كلي : هدف كلي طرح بهگر تأمين ، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي ، روحي و اجتماعي شاغلين در كارگاههاي ۴۹- ۲۰ نفر شاغل و پیشگیری ازکارافتادگی زودرس آنان در اثر بروزبيماريهاي شغلي، سوانح و حوادث در محیط کار می‌باشد
در كارگاههاي داراي ۲۰ تا ۴۹ كارگر ،با مشاركت كارفرما ،يك نفر كارگر علاقه مند به امور بهداشتي به عنوان بهگر یا امدادگر انتخاب مي شود . امداد گر طي ۶ هفته ۱۲۰ ساعت در برنامه آموزشي شركت مي كند . همچنين فضاي مناسبي از نظر بهداشتي و ايمني در نزديكي محل كارگران به عنوان پست امداد در نظر گرفته مي شود . حداقل تجهيزات فنی مورد نیاز بهگر کیت(کیف) کمکهای اولیه می باشد.
خانه هاي بهداشت كارگري :
هدف از تاسيس خانه هاي بهداشت كارگري تأمين ، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي ، روحي و اجتماعي شاغلين در كارگاههاي ۴۹۹- ۵۰ نفر شاغل مي باشد.
هدف از اجراي اين طرح دسترسي كارگران به خدمات بهداشتي اوليه در محيط كار مي باشد . به همين منظور مركزي به نام خانه بهداشت كارگري در واحدهاي واجد الشرايط ايجاد مي شود و فردي تحت عنوان بهداشتيار كار، ارائه مراقبت هاي بهداشتي اوليه (PHC) در واحدهاي مورد نظر را به عهده مي گيرد . خانه بهداشت كارگري محل اولين سطح تماس كارگران با نظام شبكه درماني مي باشد . بهداشتيار كاررده ای از كاركنان بهداشتي جامعه است كه در خانه بهداشت كارگري خدمت مي كند و براي هر واحد توليدي ا ز ميان كارگران همان واحد با حداقل تحصيلات ديپلم انتخاب مي شود و با طي دوره آموزشي سه ماه(۴۵۰ ساعت)براي اجراي وظايف خود مهارتهاي لازم را كسب مي كند.
- تاسيس مراكز بهداشت كار:
اين برنامه در كارخانه هايي كه ۵۰۰ نفر و بيشتر از آن كارگر دارند به مورد اجرا گذاشته مي شود . در اين برنامه ، كارفرما موظف به ايجاد مركز بهداشت كار مي باشد در اين مركز يك پزشك عمومي كه دوره بازآموزي طب كار را در دو سال اخير گذرانده باشد در كنار كارشناس يا كاردان بهداشت حرفه اي و ساير تخصص هاي مورد نياز،كليه خدمات بهداشت حرفه اي را به شاغلين ارائه مي دهند .
-كميته حفاظت فني و بهداشت كار (کارگاهها ، مراکز بهداشتی درمانی و جایگاههای عرضه سوخت) :
ايجاد كميته حفاظت فني و بهداشت كار به استناد ماده ۹۳ قانون كار ، در واحدهای کارگری دارای ۲۵ نفر و بیشتر ویا در واحدهای کمتر از ۲۵ نفر که توسط بازرس کار و کارشناس بهداشت حرفه ای ضروری تشخیص داده شود الزامی شده است .
هدف كلي :
ايجاد تعهد در مديران واحدهاي واجد شرايط جهت تامين سلامت نيروي كار و فراهم نمودن زمينه مشاركت كارگران در راستاي سلامت از طريق:
۱-ايجاد كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار در كارخانجات و ديگر واحدهاي واجد شرايط.
۲-بكارگيري نيروي متخصص در كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار.
۳-شناسايي نقاط بحراني و مخاطره آميز محيط كار .
۴-ارتقاء آگاهي وفراهم شدن زمينه مشاركت شاغلين در امر سلامت .
۵-تعيين نقاط ضعف و قوت كميته هاي موجود وتعين راهكارههاي مناسب جهت تقويت كميته .
-کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور:
هدف از این برنامه اجرای مصوبه هیأت وزیران و مجلس شورای اسلامی در خصوص تعیین مشاغل سخت و زیان‌آور کارخانجات و معادن می‌باشد که در این خصوص کمیته مذکور فعالیت می‌کند.
اعضای کمیته بدوي عبارتند از:نمایندگان اداره کل کار و امور اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی، كارشناس مسئول بهداشت حرفه اي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مربوطه،نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران.
اعضا كميته تجديد نظر : مدير كل اداره کل تعاون ،کارورفاه اجتماعی،مدير كل سازمان تأمین اجتماعی استان، معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مربوطه،نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران.
-بهداشت کشاورزی :
اهداف كلي: ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به کشاورزان است محدوديت درمنابع باعث شده تا توليد كنندگان محصولات كشاورزي جهت توليد بيشتر ناگزير به استفاده از كودهاي شيميايي و سموم دفع آفات نباتي شوند وبا توجه به اينكه ريسك مرگ درمشاغل كشاورزي دوبرابر ساير مشاغل ارزيابي شده است. وپس ازكار درمعادن وساختمان سازي سومين شغل پرخطر محسوب مي گردد. لذا برنامه بهداشت كشاورزي از اولويت ويژه اي از اين منظر برخوردار مي باشد.
مهمترين برنامه ها وفعاليتها در راستاي رسيدن به اهداف برنامه :
۱- آموزش وبازآموزي گروه هاي هدف برنامه از جمله پرسنل درگير برنامه در مراكزبهداشت ودرمان وجهاد كشاورزي وشاغلين وبهره برداران درمشاغل كشاورزي ودامداريها
۲- ارزيابي وكنترل عوامل زيان آور محيط كار كشاورزي( صدا، گردغبار،مواجهات سموم وكودهاي شيميايي، گازهاي سيلو و…)
۳- انجام معاينات وآزمايشات پزشكي شاغلين بخش كشاورزي وشناسايي ودرمان بموقع عوارض وبيماريهاي شغلي ومسموميت ها
۵- ترويج وگسترش برنامه”مدرسه در مزرعه” و آموزش عملي موازين بهداشتي ،ايمني وفني به شاغلين اين بخش درمحل مزارع وباغات
۶- بازرسي و نظارت بهداشتي از كارگاههاي بخش كشاورزي بمنظور بهبود شرايط بهداشتي و ايمني محيط كار و تامين سلامت بهره برداران
۸- گسترش استفاده از كودهاي غير شيميايي مثل كودهاي بيولوژيكي ، كود دامي ، کودمرغ وپرندگان ،كمپوست و ورمي كمپوست
۹- گسترش كشاورزي ارگانيك وتوليد محصولات سالم و با كيفيت بالا
۱۰- بستر سازي وگسترش استفاده از ماشين آلات ايمن و داراي استاندارد هاي بهداشتي وارگونومیک( مثل تراكتور داراي اتاقك راننده و…)
-بهداشت معادن :
هدف از اين برنامه افزایش دسترسی معدنکاران به خدمات بهداشت حرفه ای در قالب تشکیلات بهداشت حرفه ای است .
یکی از بخش های تحت پوشش بهداشت حرفه ای بخش معدن می باشد،خطرات موجود در معادن بسته به نوع معدن که ممکن است معدن روزمینی یا زیر زمینی باشد متفاوت است و در نقاط مختلف بسته به نوع معدن خطرات موجود ممکن است متفاوت باشد. از طرفی با توجه به اینکه معدنکاری از دسته مشاغل سخت و زیان آور می باشد لازم است که در این زمینه تلاش جدی شود تا نسبت به سالم سازي و استاندارد سازي نسبي اين محيطهاي كاري اقدامي نموده باشيم.
هدف کلی:
حفظ و ارتقای سلامتی معدنکاران و به حد اقل رساندن مواجهات زيان آور
اهداف اختصاصی:
-ارتقای سطح آگاهی معدنکاران در خصوص عوامل زیان آور و بیماریهای شغلی ناشی از کار در معادن
- ارتقای سطح ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به گروههاي هدف.
-ارتقاء سطح بهداشتي شرايط فيزيكي محيط كار و افزايش خدمات رفاهي.
-محدود كردن مواجهات زيان آور.
- بكارگيري افراد در پست هاي مناسب.
-به حد اقل رسانيدن فشار هاي كاري با مكانيزه كردن فرايندها.
فعاليتها:
-تاسيس خانه بهداشت يا مركز بهداشت كارگري.
-برگزاري كلاسهاي آموزشي.
-تهيه چك ليست هاي نظارتي و تكميل آن در دوره هاي زماني معيّن و پيگيري تا رفع نقص.
-احداث اتاق اسراحت، رختكن، آشپزخانه ، سالن غذاخوري، نمازخانه و حمام بهداشتي.
-نظارت بر مدت مواجهه مجاز روزانه و جلوگيري از مواجهات غير مجاز.
-تهيه و نظارت براستفاده از وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع كار.
- انجام معاينات پيش از استخدام و معاينات ادواري كارگران .
-اندازه گيري عوامل زيان آور محيط كار.
-كنترل و كاهش سيليكوزيس:
– هدف كلي:
بهسازي كارگاهها ، آموزش كارگران در خصوص مخاطرات موجود و پايش سلامت كارگران در معاينات ادواري
- اهداف اختصاصي :
۵-انجام معاينات ادواري.
-فعاليتها:
۶-انجام معاينات ادواري شاغلين در معرض جهت شناسايي بيماران احتمالي
-حذف آزبست:
هدف اختصاصي:
راهبردها:
فعاليت ها:
-كاهش و كنترل سرب در محيط كار
هدف کلی:
اهداف اختصاصی:
استراتژی:
فعالیت ها:
-سامانه جامع بازرسي
با راه اندازی این برنامه، سیستم ثبت سنتی بازرسی کنار گذاشته و اطلاعات در لحظه بازرسی از هر واحد صنفی، به سامانه جامع اطلاعات بهداشت محیط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور انتقال داده می شود. این سیستم با هدف ساماندهی اطلاعات و فرآیند بازرسی بهداشت حرفه اي به منظور هدفمند کردن بازرسی ها اجرا شده است.
مزایای نصب این سیستم جامع شامل شناسایی آخرین وضعیت بهداشتی مراکز به ایجاد مشتری مداری و ارائه بهینه خدمات به مردم ، ارزیابی بهداشتی كارگاهها و بهبود شاخص های بهداشت حرفه اي به صورت روزانه مي شود. اطلاعات مربوط به وضعیت بهداشتی را به وزارت بهداشت ارسال می کنند که با ارسال این اطلاعات امکان ارزیابی برنامه های بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور فراهم می گردد.
در این سیستم جامع، تمامی اطلاعات بهداشت حرفه اي سراسر کشور به صورت روزانه ثبت می شود و کارشناسان بهداشت حرفه اي این اطلاعات را به صورت سیستمیک و نرم افزاری وارد این سامانه می کنند و تمامی اطلاعات به صورت الکترونیکی از این طریق موجود است.
پس از ثبت اطلاعات موجود سامانه قابلیت آنالیز و ارزیابی وضعیت موجود بهداشتی کشور را دارد و به تمامی مراکز كارگاهي رتبه بهداشتی تعلق می گیرد.
تاريخ ويرايش: شنبه, ۱۵ فروردین , ۱۳۹۴
:-بازرسي هدفمند :
تعدد كارگاهها و كارخانجات و كمبود نيروي انساني لازم جهت انجام بازرسي هاي بهداشت حرفه اي و از سوي ديگر ثابت ماندن و عدم تغيير محسوس در بهبود شاخصهاي كنترلي و بهسازي كارگاهها و كارخانجات در سالهاي اخير منجر به اجراي برنامه بازرسي هدفمند گرديد .لذا آيين نامه بازرسي هدفمند با هدف تصویب الزامات و مقرراتی جهت تدوین یک برنامه بازرسی سیستماتیک و هدفمند برای ارتقاء کمی و کیفی سيستم بازرسی بهداشت حرفه ای و به ويژه حفظ و ارتقاء سطح سلامت شاغلینی که در مشاغلي با ریسک بالا فعالیت می نمایند، تدوين شد. در اين طرح به اولويت بندي كارگاهها و كارخانجات براساس درجه ريسك آنها پرداخته و تعداد بازرسي ها در سال نيز براساس درجه ريسك تعيين شده براي كل كارگاههاي تحت پوشش هر معاونت بهداشتي برنامه ريزي و اعمال مي گردد.
هدف كلي
اهداف اختصاصي
اهداف کاربردی
استرات‍‍‍ژيها
فعاليتها
- ادغام بهداشت حرفه‌ای در سیستم شبكه بهداشتي درماني :
وجود عوامل زيان آور درمحيط هاي كار، كمبود نيروي انساني آموزش ديده مخصوصا”درمناطق دورافتاده ازيك طرف وتوان شبكه هاي بهداشتي درماني وموفقيتهايي كه درزمينه ارايه خدمات بهداشتي وبهبودشاخصها باهمت وكوشش بهورزان وساير رده هاي بهداشتي كسب گرديده ازطرف ديگر ،اداره كل بهداشت محيط وحرفه اي را برآن داشت تابه منظور تحت پوشش قراردادن كارخانجات،كارگاهها،شاغلين درآنها وهمچنين تشكيل پرونده بهداشتي ،شناسايي وكنترل عوامل زيان آور محيط كار،انجام معاينات پزشكي ، باعنايت به كثرت وپراكندگي مشاغل و بااينكه بيش از ۹۰درصد واحدهاي توليدي صنعتي را كارگاههاي كوچك تشكيل مي دهند طرح ادغام فعاليتهاي بهداشت حرفه اي درسيستم شبكه هاي بهداشتي درماني كشور را تهيه ومطرح نمايد اين طرح درابتدا در سال ۱۳۷۳ در۶ شهرستان وبعد بتدريج در تمام شهرستان ها تحت پوشش قرارگرفت . اين برنامه از سال ۱۳۷۳ و با اهداف ذیل در كارگاههاي كوچك شهري و روستايي و كارگاههاي خانگي آغاز شد هدف از این طرح ، تحت پوشش قراردادن کارگران همه مشاغل و عرصه‌های فعالیت از نظر بهداشت حرفه ای می باشد.
الف- آگاهي نيروي كار به مسائل بهداشتي و ايمني كار
ب- دسترسي كارگران به خدمات بهداشتي اوليه
ج- كنترل و حذف عوامل زيان آور محيط كار
د- محافظت كارگران در برابر عوامل زيان آور محيط كار
ه- شناسايي كارگران مبتلا به بيماريهاي ناشي از كار
فعاليتهاي در نظر گرفته شده جهت تحت پوشش قراردادن كارگاهها وشاغلين آنها در سه زمينه خلاصه مي شود:
- ارگونومي درمحل كار
نظر به انجام رسالت بخش بهداشت حرفه اي بعنوان مركز سياستگذاري در امورسلامت شاغلين ، برنامه ارگونومي (مهندسي فاكتورهاي انساني) بدنبال تحقق اهداف پيش بيني شده در امورسلامت و بهداشت كليه كارگران شاغل در بخش هاي صنعت، معدن، خدمات و كشاورزي از طريق فراهم آوردن محيطها و ايستگاههاي كاري ارگونوميك برنامه ريزي شده است .با توجه اینکه اختلالات اسکتلی عضلانی از شایع ترین عوارض ناشی از کار محسوب می شود و از لحاظ اقتصادی بسیار پرهزينه می باشند ( هزینه درمان ، از کارافتادگی ، خارج شدن کارگر ماهر از سیکل کار و … ) و علاوه بر آن درد ورنجی که گربانگیر فرد می شود اهمیت اجرای برنامه را توجیه می نماید. .برنامه ارگونومي با هدف پیشگیری و کنترل آسیب های اسکلتی عضلانی تدوین گردیده است. با توجه به اهمیت بسیار زیاد مساله پیشگیری و کنترل اختلالات و عوارض ناشی از کار و رسالت معاونت بهداشتی در امور سلامت شاغلین، سلامت نیروی کار باید به صورت جدی و برنامه ریزی شده دنبال گردد.
اهداف :
- فرهنگ سازي در خصوص ارگونومي در محيطهاي كاري و جامعه از طريق توليد رسانه – ارتقاء سطح آگاهي كارفرمايان از اجراي اصول ارگونومي در محيط كار – توانمندسازي كارشناسان بهداشت حرفه اي در زمينه شناسايي صحيح مشكلات ارگونوميكي محيطهاي كاري، ارزيابي ايستگاههاي كاري با استفاده از چك ليست هاي استاندارد و نرم افزار و انجام اقدامات بهسازي ارگونوميك
- بهسازي محيطهاي كاري و ايجاد محيطهاي كاري سالم از طريق اجراي اصول ارگونومي – ارسال آيين نامه ها، دستورالعمل ها و راهنماهاي مرتبط با نيازهاي ارگونومي در محيط كاروتهيه مطالب آموزشي – كاهش ميزان اختلالات اسكلتي-عضلاني در شاغلين شناسايي شده
شرح برنامه
با توجه به اهميت دستيابي به سلامت نيروي كار براساس روشهاي نوين و كارآمد ، برنامه ارگونومي در ۴ فاز آموزش (كارگران /كارفرمايان) شناسايي نواقص ارگونومي / ارزيابي ، كنترل طراحي و اجراي آن از سال ۸۵ آغاز كار نمود.مخاطبين اصلي و گروههاي هدف در اجراي اين برنامه كليه شاغلين شناسايي شده كارگاههاي تحت پوشش سيستم بازرسي شبكه بهداشتي و گروههاي ارائه دهنده خدمت كاردان/ كارشناس بهداشت حرفه اي شاغل در سيستم بهداشتي، كارشناس بهداشت حرفه اي و پرسنل بهداشتي شاغل در كارخانجات مي باشند. لازم به ذكر است كه در اين برنامه علاوه بر گروههاي ارائه دهنده خدمت و نيز شاغلين كارگاههاي تحت پوشش، كارفرمايان نيز جزء گروههاي تأثيرگذار بر ارائه خدمت مي باشند كه بايستي جهت افزايش ظرفيت پذيرش اين قشر به منظور متقاعد نمودن آنان براي اتخاذ تدابير پيشگيرانه و مهندسي در محيط هاي كاري جهت پيشگيري و كنترل صدمات اسكلتي-عضلاني تمهيداتی لحاظ شود.
-كنترل روشنايي در محل كار:
هدف كلي : بهبود و ساماندهي شناسايي ، اندازه گيري و كنترل عامل زيان آور روشنايي در كارگاههاي تحت پوشش به منظور حفظ سلامت جسماني رواني نيروي كار
اهداف اختصاصي :
شناسايي كارگران در معرض روشنايي نا مناسب
- بقا (بهداشت قالیبافان)
هدف كلي : حفظ و ارتقاء سلامت قاليبافان روستايي وكمك به بهسازي كارگاههاي قالي بافي
اهداف اختصاصي :
فعاليتها :
-كنترل صدا در محيط كار:
هدف از اجراي اين برنامه تامین محیط کار سالم از طریق ساماندهي و بهینه سازی فعاليتهاي بهداشت حرفه اي درزمينه شناسايي ، ارزشيابي و کنترل صدای زیان آور در محيط كاربه منظور حفاظت از شنوايي كارگران مي باشد .
اهداف اختصاصي :
فعالیت ها ي برنامه حفاظت شنوايي :
-طرح بهگر:
هدف كلي : هدف كلي طرح بهگر تأمين ، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي ، روحي و اجتماعي شاغلين در كارگاههاي ۴۹- ۲۰ نفر شاغل و پیشگیری ازکارافتادگی زودرس آنان در اثر بروزبيماريهاي شغلي، سوانح و حوادث در محیط کار می‌باشد
در كارگاههاي داراي ۲۰ تا ۴۹ كارگر ،با مشاركت كارفرما ،يك نفر كارگر علاقه مند به امور بهداشتي به عنوان بهگر یا امدادگر انتخاب مي شود . امداد گر طي ۶ هفته ۱۲۰ ساعت در برنامه آموزشي شركت مي كند . همچنين فضاي مناسبي از نظر بهداشتي و ايمني در نزديكي محل كارگران به عنوان پست امداد در نظر گرفته مي شود . حداقل تجهيزات فنی مورد نیاز بهگر کیت(کیف) کمکهای اولیه می باشد.
خانه هاي بهداشت كارگري :
هدف از تاسيس خانه هاي بهداشت كارگري تأمين ، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي ، روحي و اجتماعي شاغلين در كارگاههاي ۴۹۹- ۵۰ نفر شاغل مي باشد.
هدف از اجراي اين طرح دسترسي كارگران به خدمات بهداشتي اوليه در محيط كار مي باشد . به همين منظور مركزي به نام خانه بهداشت كارگري در واحدهاي واجد الشرايط ايجاد مي شود و فردي تحت عنوان بهداشتيار كار، ارائه مراقبت هاي بهداشتي اوليه (PHC) در واحدهاي مورد نظر را به عهده مي گيرد . خانه بهداشت كارگري محل اولين سطح تماس كارگران با نظام شبكه درماني مي باشد . بهداشتيار كاررده ای از كاركنان بهداشتي جامعه است كه در خانه بهداشت كارگري خدمت مي كند و براي هر واحد توليدي ا ز ميان كارگران همان واحد با حداقل تحصيلات ديپلم انتخاب مي شود و با طي دوره آموزشي سه ماه(۴۵۰ ساعت)براي اجراي وظايف خود مهارتهاي لازم را كسب مي كند.
- تاسيس مراكز بهداشت كار:
اين برنامه در كارخانه هايي كه ۵۰۰ نفر و بيشتر از آن كارگر دارند به مورد اجرا گذاشته مي شود . در اين برنامه ، كارفرما موظف به ايجاد مركز بهداشت كار مي باشد در اين مركز يك پزشك عمومي كه دوره بازآموزي طب كار را در دو سال اخير گذرانده باشد در كنار كارشناس يا كاردان بهداشت حرفه اي و ساير تخصص هاي مورد نياز،كليه خدمات بهداشت حرفه اي را به شاغلين ارائه مي دهند .
-كميته حفاظت فني و بهداشت كار (کارگاهها ، مراکز بهداشتی درمانی و جایگاههای عرضه سوخت) :
ايجاد كميته حفاظت فني و بهداشت كار به استناد ماده ۹۳ قانون كار ، در واحدهای کارگری دارای ۲۵ نفر و بیشتر ویا در واحدهای کمتر از ۲۵ نفر که توسط بازرس کار و کارشناس بهداشت حرفه ای ضروری تشخیص داده شود الزامی شده است .
هدف كلي :
ايجاد تعهد در مديران واحدهاي واجد شرايط جهت تامين سلامت نيروي كار و فراهم نمودن زمينه مشاركت كارگران در راستاي سلامت از طريق:
۱-ايجاد كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار در كارخانجات و ديگر واحدهاي واجد شرايط.
۲-بكارگيري نيروي متخصص در كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار.
۳-شناسايي نقاط بحراني و مخاطره آميز محيط كار .
۴-ارتقاء آگاهي وفراهم شدن زمينه مشاركت شاغلين در امر سلامت .
۵-تعيين نقاط ضعف و قوت كميته هاي موجود وتعين راهكارههاي مناسب جهت تقويت كميته .
-کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور:
هدف از این برنامه اجرای مصوبه هیأت وزیران و مجلس شورای اسلامی در خصوص تعیین مشاغل سخت و زیان‌آور کارخانجات و معادن می‌باشد که در این خصوص کمیته مذکور فعالیت می‌کند.
اعضای کمیته بدوي عبارتند از:نمایندگان اداره کل کار و امور اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی، كارشناس مسئول بهداشت حرفه اي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مربوطه،نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران.
اعضا كميته تجديد نظر : مدير كل اداره کل تعاون ،کارورفاه اجتماعی،مدير كل سازمان تأمین اجتماعی استان، معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مربوطه،نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران.
-بهداشت کشاورزی :
اهداف كلي: ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به کشاورزان است محدوديت درمنابع باعث شده تا توليد كنندگان محصولات كشاورزي جهت توليد بيشتر ناگزير به استفاده از كودهاي شيميايي و سموم دفع آفات نباتي شوند وبا توجه به اينكه ريسك مرگ درمشاغل كشاورزي دوبرابر ساير مشاغل ارزيابي شده است. وپس ازكار درمعادن وساختمان سازي سومين شغل پرخطر محسوب مي گردد. لذا برنامه بهداشت كشاورزي از اولويت ويژه اي از اين منظر برخوردار مي باشد.
مهمترين برنامه ها وفعاليتها در راستاي رسيدن به اهداف برنامه :
۱- آموزش وبازآموزي گروه هاي هدف برنامه از جمله پرسنل درگير برنامه در مراكزبهداشت ودرمان وجهاد كشاورزي وشاغلين وبهره برداران درمشاغل كشاورزي ودامداريها
۲- ارزيابي وكنترل عوامل زيان آور محيط كار كشاورزي( صدا، گردغبار،مواجهات سموم وكودهاي شيميايي، گازهاي سيلو و…)
۳- انجام معاينات وآزمايشات پزشكي شاغلين بخش كشاورزي وشناسايي ودرمان بموقع عوارض وبيماريهاي شغلي ومسموميت ها
۵- ترويج وگسترش برنامه”مدرسه در مزرعه” و آموزش عملي موازين بهداشتي ،ايمني وفني به شاغلين اين بخش درمحل مزارع وباغات
۶- بازرسي و نظارت بهداشتي از كارگاههاي بخش كشاورزي بمنظور بهبود شرايط بهداشتي و ايمني محيط كار و تامين سلامت بهره برداران
۸- گسترش استفاده از كودهاي غير شيميايي مثل كودهاي بيولوژيكي ، كود دامي ، کودمرغ وپرندگان ،كمپوست و ورمي كمپوست
۹- گسترش كشاورزي ارگانيك وتوليد محصولات سالم و با كيفيت بالا
۱۰- بستر سازي وگسترش استفاده از ماشين آلات ايمن و داراي استاندارد هاي بهداشتي وارگونومیک( مثل تراكتور داراي اتاقك راننده و…)
-بهداشت معادن :
هدف از اين برنامه افزایش دسترسی معدنکاران به خدمات بهداشت حرفه ای در قالب تشکیلات بهداشت حرفه ای است .
یکی از بخش های تحت پوشش بهداشت حرفه ای بخش معدن می باشد،خطرات موجود در معادن بسته به نوع معدن که ممکن است معدن روزمینی یا زیر زمینی باشد متفاوت است و در نقاط مختلف بسته به نوع معدن خطرات موجود ممکن است متفاوت باشد. از طرفی با توجه به اینکه معدنکاری از دسته مشاغل سخت و زیان آور می باشد لازم است که در این زمینه تلاش جدی شود تا نسبت به سالم سازي و استاندارد سازي نسبي اين محيطهاي كاري اقدامي نموده باشيم.
هدف کلی:
حفظ و ارتقای سلامتی معدنکاران و به حد اقل رساندن مواجهات زيان آور
اهداف اختصاصی:
-ارتقای سطح آگاهی معدنکاران در خصوص عوامل زیان آور و بیماریهای شغلی ناشی از کار در معادن
- ارتقای سطح ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به گروههاي هدف.
-ارتقاء سطح بهداشتي شرايط فيزيكي محيط كار و افزايش خدمات رفاهي.
-محدود كردن مواجهات زيان آور.
- بكارگيري افراد در پست هاي مناسب.
-به حد اقل رسانيدن فشار هاي كاري با مكانيزه كردن فرايندها.
فعاليتها:
-تاسيس خانه بهداشت يا مركز بهداشت كارگري.
-برگزاري كلاسهاي آموزشي.
-تهيه چك ليست هاي نظارتي و تكميل آن در دوره هاي زماني معيّن و پيگيري تا رفع نقص.
-احداث اتاق اسراحت، رختكن، آشپزخانه ، سالن غذاخوري، نمازخانه و حمام بهداشتي.
-نظارت بر مدت مواجهه مجاز روزانه و جلوگيري از مواجهات غير مجاز.
-تهيه و نظارت براستفاده از وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع كار.
- انجام معاينات پيش از استخدام و معاينات ادواري كارگران .
-اندازه گيري عوامل زيان آور محيط كار.
-كنترل و كاهش سيليكوزيس:
– هدف كلي:
بهسازي كارگاهها ، آموزش كارگران در خصوص مخاطرات موجود و پايش سلامت كارگران در معاينات ادواري
- اهداف اختصاصي :
۵-انجام معاينات ادواري.
-فعاليتها:
۶-انجام معاينات ادواري شاغلين در معرض جهت شناسايي بيماران احتمالي
-حذف آزبست:
هدف اختصاصي:
راهبردها:
فعاليت ها:
-كاهش و كنترل سرب در محيط كار
هدف کلی:
اهداف اختصاصی:
استراتژی:
فعالیت ها:
-سامانه جامع بازرسي
با راه اندازی این برنامه، سیستم ثبت سنتی بازرسی کنار گذاشته و اطلاعات در لحظه بازرسی از هر واحد صنفی، به سامانه جامع اطلاعات بهداشت محیط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور انتقال داده می شود. این سیستم با هدف ساماندهی اطلاعات و فرآیند بازرسی بهداشت حرفه اي به منظور هدفمند کردن بازرسی ها اجرا شده است.
مزایای نصب این سیستم جامع شامل شناسایی آخرین وضعیت بهداشتی مراکز به ایجاد مشتری مداری و ارائه بهینه خدمات به مردم ، ارزیابی بهداشتی كارگاهها و بهبود شاخص های بهداشت حرفه اي به صورت روزانه مي شود. اطلاعات مربوط به وضعیت بهداشتی را به وزارت بهداشت ارسال می کنند که با ارسال این اطلاعات امکان ارزیابی برنامه های بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور فراهم می گردد.
در این سیستم جامع، تمامی اطلاعات بهداشت حرفه اي سراسر کشور به صورت روزانه ثبت می شود و کارشناسان بهداشت حرفه اي این اطلاعات را به صورت سیستمیک و نرم افزاری وارد این سامانه می کنند و تمامی اطلاعات به صورت الکترونیکی از این طریق موجود است.
پس از ثبت اطلاعات موجود سامانه قابلیت آنالیز و ارزیابی وضعیت موجود بهداشتی کشور را دارد و به تمامی مراکز كارگاهي رتبه بهداشتی تعلق می گیرد.
